Vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể khi ta mà hít thở không khí bị ô nhiễm (do những người bệnh khi khạc nhổ, cách điều trị bệnh lao phổi ho, bị hắt hơi), khi ta nói chuyện trực tiếp cùng với người bệnh, nhất là khi dùng đồ ăn thức uống bị nhiễm khuẩn lao. Có trường hợp bị vi khuẩn này được ruồi nhặng mang đến. Người mang bị khuẩn lao có thể là vẫn khỏe mạnh nếu mà hệ miễn dịch tốt. Nhưng khi hệ miễn dịch đã suy giảm (như mắc cảm cúm, bị tiểu đường, bụi silic phổi, bệnh thế kỷ HIV/AIDS...) hoặc uống các loại thuốc ức chế miễn dịch ví dụ như corticoid, bệnh lao sẽ bắt đầu phát triển.
Công cuộc cách điều trị bệnh lao phổi còn nhiều khó khăn
Hiện nay, ở Việt Nam đang là một nước đi đầu thế giới ở trong công tác phòng chống bệnh Lao vì các chiến lược mới và cũng phù hợp. Thế giới có hẳn 54% số ca mắc bệnh Lao đa kháng thuốc đã được chữa khỏi nhưng mà tỷ lệ này ở trong Việt Nam đã đạt hơn khoảng 70%.
Hiện số người mắc bệnh Lao đang giảm hàng năm khoảng 5 - 6%, cách điều trị bệnh lao phổi số tử vong vì bệnh giảm nhanh hơn. Trong hai năm 2015 - 2016, cả nước đã giảm 3.000 người chết vì lao. Nguyên nhân là bệnh nhân được phát hiện sớm, chủ động và nhiều hơn.
Bên cạnh đó, Việt Nam có kết quả điều trị bệnh Lao rất tốt, cách điều trị bệnh lao phổi phát hiện sớm tất cả các thể Lao, cung cấp dịch vụ điều trị Lao cho tất cả người bệnh sau chẩn đoán, điều trị Lao tiềm ẩn. Hàng năm cả nước đã phát hiện và điều trị cho trên 100.000 người mắc Lao với tỷ lệ chữa khỏi cao trên 90% trường hợp mắc mới.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, cách điều trị bệnh lao phổi theo báo cáo của Chương trình chống lao quốc gia, những năm qua công tác phát hiện nguồn lây vẫn gặp nhiều khó khăn do nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó, hiểu biết của người dân về bệnh lao và cách phòng chống còn hạn chế, xã hội còn kỳ thị bệnh nhân lao dẫn đến người bị bệnh thường giấu bệnh. Tổ chống lao tuyến huyện, thị xã, thành phố trình độ chuyên môn không đồng đều nên công tác phòng, chống lao còn hạn chế. Ngoài ra, những bệnh nhân tự ý bỏ điều trị có xu hướng gia tăng. Đặc biệt, tình trạng lao kháng thuốc tăng mạnh chủ yếu do người bệnh điều trị không đúng theo chỉ định của các bác sĩ.
Cách điều trị bệnh lao phổi như thế nào?
- Khi bệnh nhân lao phổi nói, nhất là khi ho hoặc hắt hơi, họ sẽ bắn ra chung quanh muôn ngàn những hạt đờm nhỏ, trong các hạt đều cách điều trị bệnh lao phổi có chứa một số vi trùng lao: đó là các hạt nhỏ gây nhiễm. Số lượng các hạt nhỏ bắn ra chung quanh bệnh nhân rất lớn khi bệnh nhân ho (3500) hoặc hắt hơi (1.000.000). Khi tiếp xúc với không khí, bề mặt những hạt nhỏ này sẽ khô dần đi và trở thành những hạt rất nhẹ luôn chứa vi trùng lao còn sống lơ lửng trong không khí một thời gian. Ở nơi tù hãm, những hạt này còn lơ lửng trong không khí lâu hơn nữa và các vi trùng có thể sống nhiều giờ trong bóng tối.
- Ánh sáng trực tiếp của mặt trời tiêu hủy vi trùng cách điều trị bệnh lao phổi lao nhanh chóng. Do đó làm thông thoáng và phơi sáng nơi bệnh nhân lao sống có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm cho những người sống tiếp xúc với họ.
- Như vậy những người sống gần hay ngủ gần bệnh nhân sẽ có nguy cơ hít phải những hạt nhỏ gây nhiễm. Nguy cơ lây nhiễm càng cao khi sự tiếp xúc càng mật thiết vì liên quan đến mật độ vi trùng trong không khí. Như vậy hai yếu tố chủ yếu xác định nguy cơ lây truyền vi trùng lao cho người lành là: nồng độ những hạt nhỏ cách điều trị bệnh lao phổi gây nhiễm lơ lửng trong không khí, và thời gian mà người đó hít thở không khí này. Ta dễ dàng hiểu rằng một tỷ lệ lớn trẻ em sống gần nguồn lây sẽ bị nhiễm lao. Con nhỏ của một bà mẹ đang ho ra vi trùng có nguy cơ bị lây nhiều nhất.
- Bệnh nhân lao phổi có vi trùng dương tính qua soi trực tiếp cách điều trị bệnh lao phổi (nhìn thấy được bằng kính hiển vi) thì lây nhiều hơn vì họ khạc ra nhiều vi trùng hơn so với những người có vi trùng chỉ phát hiện bằng nuôi cấy.
Lao phổi là bệnh có thể điều trị khỏi. Các bệnh nhân phải được đưa vào bắt đầu điều trị cũng càng sớm càng tốt ở ngay sau khi được đào tẩu chẩn đoán, đặc biệt là có những người lao phổi thể M(+), tức là người có một vi trùng nhìn thấy trực tiếp ở trong đàm. Tuy nhiên, để điều trị lao đòi hỏi phải thời gian dài, bệnh nhân cũng cần phải hiểu và tuân theo hết những nguyên tắc mà điều trị: dùng các loại thuốc đúng liều, đều đặn và đủ thời gian.