Một chế độ dinh dưỡng mà hợp lý sẽ giúp đảm bảo được chức năng của thận, giúp việc hạn chế được những biến chứng của bệnh thận mạn hoặc là đợt cấp suy thận mạn sẽ góp phần làm cho chậm diễn tiến lại cho đến khi suy thận mạn chuyển sang giai đoạn cuối.
Do đó, cũng cần chọn lựa các thực phẩm cho phù hợp với những nhu cầu dinh dưỡng của các bệnh nhân suy thận mạn mà chưa chạy thận.
Những loại thực phẩm nên chọn cho người suy thận
- Chất bột đường: những chất bột ít protein như là gạo xay trắng, miến, các loại bột sắn dây, khoai lang, củ khoai sọ, bún, các loại hủ tíu, phở…
Bệnh nhân bị suy thận mạn sẽ kèm theo bệnh đái tháo đường, lựa chọn thực phẩm mà có chỉ số đường thấp, hoặc trung bình như: khoai sọ, bún, các loại bánh canh, bánh cuốn và củ khoai lang…
- Chất đạm: bạn nên ăn đa dạng, và chú ý đến đạm có giá trị sinh học thuộc loại cao (như: thịt, cá, sữa và trứng). Nếu như bệnh nhân có bị kèm theo rối loạn mỡ máu thì nên ăn trứng khoảng 3 quả/tuần, cách ngày, với thịt bò 1-2 lần/tuần, với cá biến (cá hồi, trích và cá nục…) thì 2 lần/tuần…
Số lượng thức ăn tùy theo các mức độ của bệnh suy thận, suy thận ở giai đoạn 3b-4, thì lượng đạm cần ăn vào sẽ thường giảm đi một nửa so với những khẩu phần đạm của các người bình thường (ở mức 100 – 120g thịt (cá mỗi ngày).
- Chất béo: lựa chọn các loại dầu thực vật (ví dụ như: dầu mè, nành và dầu ôliu…), mỡ cá .
- Rau và trái cây cũng rất tốt:
+ Giai đoạn của bệnh thận mạn ở mức độ nhẹ (độ lọc của cầu thận khoảng GFR ≥ 60) thì có thể ăn rất đa dạng những loại rau, trái cây mà có màu xanh, có màu đỏ, màu vàng và tím…
+ Bệnh nhân mà có kèm theo những bệnh như đái tháo đường thì nên chọn loại trái cây mà có chỉ số về đường huyết thật thấp và trung bình như: táo tây, quả cam, quít, bưởi… ăn với số lượng và khối lượng tùy mức kali trong máu.
- Nước uống: Dựa theo sự cân bằng mức nước xuất và nhập, cần có những điều chỉnh khi để có thể giảm lượng nước tiểu, và bị phù, suy tim.
Ví dụ: Với số lượng nước tiểu khoảng 1500ml/24giờ, cơ thể không phù, không bị suy tim thì:
Lượng nước uống vào = 1500 ml + 300ml = 1800ml/24giờ (bao gồm cả nước uống, sữa và nước canh …)
- Gia vị : bạn nên chọn loại thực phẩm có ít muối, nên chú ý đọc nhãn của thực phẩm mỗi lần trước khi mua.
1g muối ăn tinh NaCl sẽ có khoảng 400mg natri (viết tắt Na), tương đương với 1,5 muỗng cà phê nước mắm hoặc là nước tương;
1 muỗng cà phê với lưng muối ăn = 5g NaCl = 2000mg Na.
Những thực phẩm cần phải hạn chế
- Hạn chế những thực phẩm có nhiều kali (đối với những bệnh nhân bị suy thận giai đoạn này nặng sẽ có giảm lượng nước tiểu hoặc là tăng nồng độ kali/máu): nho khô, quả chuối khô, quả thanh long, trái bơ…, rau có lá xanh đậm (như rau ngót, lá rau đay, giền, lá rau muống…), hạt sen khô, cây nấm mèo, những loại đậu.
- Bệnh nhân mà có bệnh đái tháo đường kèm theo cần phải hạn chế thực phẩm mà có chỉ số đường huyết rất cao: bánh mì trắng, củ khoai tây, loại gạo đỏ huyết rồng, các loại bánh bột ngô nướng, đặc biệ là miến và bánh kẹo ngọt…)
- Hạn chế chất béo có hại: thực phẩm nhiều cholesterol, béo bão hòa: lòng đỏ trứng, bơ, phômai, mỡ, gan, tim…), dầu dừa.
- Hạn chế thực phẩm có nhiều phospho: tôm khô, lòng đỏ trứng, nấm đông cô, đậu nành, hạt sen khô, thịt bò…
- Chất đạm: bạn nên ăn đa dạng, và chú ý đến đạm có giá trị sinh học thuộc loại cao (như: thịt, cá, sữa và trứng). Nếu như bệnh nhân có bị kèm theo rối loạn mỡ máu thì nên ăn trứng khoảng 3 quả/tuần, cách ngày, với thịt bò 1-2 lần/tuần, với cá biến (cá hồi, trích và cá nục…) thì 2 lần/tuần…
Không nên uống quá nhiều nước, vì điều này sẽ làm cho cơ thể phù nhiều hơn, huyết áp khó kiểm soát; đồng thời nếu ở bệnh thận mạn giai đoạn đầu, bệnh nhân sẽ tiểu nhiều hơn đặc biệt là tiểu đêm gây khó ngủ.